"Dobrani" Ally Condie

Cassia zawsze była przekonana, że Społeczeństwo wybiera dla niej to, co najlepsze: co powinna czytać, co oglądać, w co wierzyć. Kiedy więc podczas uroczystości Doboru na ekranie pojawia się twarz Xandera, Cassia nie ma żadnych wątpliwości, że to właśnie jest jej idealny partner… do chwili gdy następnego dnia w miejsce Xandera na ekranie wyświetla się przez moment twarz Ky’a Markhama.


Społeczeństwo mówi jej, że to drobna usterka, odosobniony przypadek, i że powinna się skupić na szczęśliwym życiu, które przyjdzie jej wieść z Xanderem. Lecz Cassia nie może przestać myśleć o Ky’u, a gdy oboje powoli zakochują się w sobie, zaczyna powątpiewać w nieomylność Społeczeństwa i staje przed trudną decyzją: musi wybrać pomiędzy Xanderem i Ky’em, pomiędzy życiem, jakie do tej pory znała, a drogą, którą nikt dotąd nie ośmielił się pójść.

   Mówią, że najtrudniej jest zacząć. Zgadzam się z tym - pierwsze zdanie, pierwsza książka, to zawsze sprawia kłopot. Są jednak wyjątki od reguły, bo książka Ally Condie „Dobrani” jest bajeczna i lekka od pierwszego akapitu. Urzekła mnie na tyle, że na przemian otwierałam ze zdumienia oczy i uśmiechałam się do siebie, naiwnie, na myśl o stworzonej w Społeczeństwie pozornej harmonii i spokoju. Autorka posiada dar władania umysłami czytelników.

    Tytuł książki można odnieść do wszystkiego, co się w niej zawiera: adekwatnie dobrana dieta dla każdego członka Społeczeństwa, dopasowane do organizmu tempo i czas osobistego treningu, idealnie dobrany partner życiowy. Tak, to kolejna opowieść o miłości, ale wbrew tytułowi, zakochani nie będą w niej mieli łatwego życia – a wszystko przez jeden wiersz.

    Wydaje się to absurdalne ale przecież to odległa przyszłość, oparta na Stu Wierszach, Stu Piosenkach, Stu Lekcjach Historii… Wspomniane zbiory, wyselekcjonowane przez największych znawców literatury i społeczeństwa, stanowią cały dorobek kulturowy Społeczeństwa. Funkcjonariusze, czyli wyższa władza, uważają, że współczesna nam rozmaitość utworów jest zbędna i należy pozbyć się śmieci z przeszłości. Jednak parę osób pracujących przy selekcji przemyca zakazane wiersze. Kojarzy mi się to z czasami okupacji, kiedy sztuka była tworzona w podziemiach. Tutaj również występuje podziemie – sprzedające wiersze.

    Czy ktoś z nas potrafiłby sobie wyobrazić przemycanie wierszy? Jak niewielki odsetek ludzi na Ziemi czyta wiersze dla przyjemności? Szuka w nich oparcia dla własnej ideologii? W opisywanej przyszłości jest to jeszcze mniejsza liczba. Życie jest tak uporządkowane, że na literaturę nie ma zbyt wiele czasu. Nie wolno też wierszy tworzyć. Zresztą, nawet gdyby ktoś chciał – nikt nie potrafi pisać. Wszyscy posługują się przenośnymi komputerami, jeżeli coś piszą, to na klawiaturze.

    W takim świecie żyje od urodzenia Cassia Reyes, główna bohaterka, którą poznajemy w dniu „Bankietu Doboru”. Kończy właśnie siedemnaście lat i udaje się wraz z rodzicami do Ratusza, gdzie ona i jej koleżanki, które również ukończyły siedemnaście lat, będą „dobrane”. Cassia jest ubrana w zieloną, jedwabną suknię, wypożyczoną specjalnie na ten wieczór; w dłoni trzyma Artefakt, czyli przedmiot zachowany z przyszłości – w jej przypadku jest to złota puderniczka jej babci. Jest zestresowana, tak jak i reszta jej koleżanek oraz oczarowana, bo taki bankiet ma się tylko raz w życiu, a sposobność jedzenia tortu czekoladowego może się już nie powtórzyć, chyba, że podczas Ostatniego Bankietu… Dziewczyny podchodzą w kolejności alfabetycznej, więc Cassia jest jedną z ostatnich. Gdy nadchodzi jej kolej, dzieje się coś nadzwyczajnego, ekran, który ma pokazywać wybrańca jest pusty. To oznacza tylko jedno – „dobrany” pochodzi z jej miasta.

Cassia jest zaskoczona, ale szczęśliwa. Zna swojego wybranka, więc nie ma się czym martwić, a srebrne pudełeczko ze skankartą z informacjami o drugiej połówce może potraktować jedynie jako pamiątkę. Inne dziewczęta z tego prozaicznego przedmiotu muszą poznać szczegółowo swoich lubych. Jednak wieczorem, gdy szczęśliwa wraca do domu i chce przed snem obejrzeć swoją skankartę, okazuje się, że to nie jej wybranek widnieje na zdjęciu.

    Akcja toczy się dosyć wartko i już niedługo po tym incydencie Cassia musi przygotowywać się na kolejny Bankiet - Ostatni Bankiet swojego dziadka, którego spadek i postanowienie mogą być zbyt trudne do zaakceptowania przez żyjących według prawa członków rodziny Reyes. Mimo to podejmują oni wyzwanie działania przeciwko zasadom, co uruchamia lawinę dziwnych zdarzeń w Klonowej Gminie i zmienia całkowicie spokojne życie rodziny Cassii.

"Nie wchodź łagodnie do tej dobrej nocy"  Dylan Thomas 

    Czytając „Dobranych” nie mogłam zignorować absurdalności perfekcyjnego świata, w którym znaleźli się bohaterowie. Możliwe, że autorka chciała przekazać czytelnikom, w swojej poetyckiej prozie, że idealni ludzie i idealne systemy nie istnieją. Do doskonałości można dążyć, ale nigdy nie będzie nam ona dana. Przyjemny w odbiorze styl, wartka akcja i ciekawy dobór wierszy, z którymi będzie musiała zmierzyć się Cassia sprawiają, że książka pozostaje w pamięci a motto książki zmusza do myślenia. Czy warto iść tą samą drogą, którą wybrali inni? Czy jesteśmy pewni, że to wyjście nas też uszczęśliwi?

Tytuł oryginalny: Matched

Autor: Ally Condie

Wydawca: Wydawnictwo Prószyński i S-ka

Ilość stron: 352

Rok wydania: 2011